Spaces of Longing in Selected Dramas by Jerzy Szaniawski
Agnieszka Kowalkiewicz-Kulesza
Faculty of Philology. University of Lodzhttps://orcid.org/0000-0002-7979-0441
Abstract
The aim of this article is to analyse metaphorical spaces in two dramas by Jerzy Szaniawski: Murzyn. Komedia w trzech aktach [A Negro. A comedy in three acts] from 1917 and Kowal, pieniądze i gwiazdy. Sztuka w trzech aktach [A blacksmith, money, and stars. A play in three acts] from 1948. Drawing attention to the fact that the world presented in most of Szaniawski's dramas is connected with the province, the author demonstrates how realistic spaces, far from the tumult of the big world, contrast with the metaphorical spaces of the protagonists' longing, freedom and dreams. These spaces are extremely complex and varied, marking out and at the same time differentiating the mental area in which the protagonists function and influencing their decisions.
Keywords:
literary space, metaphorical space, drama, Jerzy Szaniawski, province, dreamReferences
Abramowska Janina (1978), Peregrynacja, w: Przestrzeń i literatura, red. M. Głowiński, A. Okopień-Sławińska, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, s. 125–158.
GlinkowskiWitold (2008), Transcendencje codzienności.Miejsca. Spotkania. Obsesje, Łódź: Biblioteka „Tygla Kultury”.
Głowiński Michał (1978), Przestrzenne tematy i wariacje, w: Przestrzeń i literatura, red. M. Głowiński, A. Okopień-Sławińska, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, s. 79–96.
Jakubowska Jadwiga (1980), Jerzy Szaniawski, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Kledzik Emilia (2009), Prowincja w najnowszej literaturze polskiej i niemieckiej oraz współczesnych polonistycznych i germanistycznych badaniach literackich, „Porównania”, nr 6, s. 150–164.
Kolińska Krystyna (2009), Szaniawski. Zawsze tajemniczy, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Kowalkiewicz-Kulesza Agnieszka (2019), Wpływ zacisznego Zegrzynka na życie i twórczość Jerzego Szaniawskiego, w: Artysta na prowincji, t. 4, red. J. Jung, B. Małczyński, E. Mika, Ostrava: Ostravska univerzita we współpracy z Uniwersytetem Humanistyczno-Przyrodniczym im. Jana Długosza w Częstochowie, s. 56–65.
Krajewska Anna (2009), Narracyjne i dramatyczne ujęcia przestrzeni w dramacie XX wieku, w: Przestrzenie we współczesnym teatrze i dramacie, red. V. Sajkiewicz, E.Wąchocka, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 15–25.
Łotman Jurij (1976), Problem przestrzeni artystycznej, przeł. J. Faryno, „Pamiętnik Literacki”, z. 1, s. 213–226.
Łotman Jurij (1975), Zagadnienia przestrzeni artystycznej w prozie Gogola, przeł. J. Faryno, w: Semiotyka kultury, wybór i oprac. E. Janus, M.R. Mayenowa, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, s. 243–295.
Madurowicz Mikołaj (2006), Tożsamość homo localis w geografii człowieka, w: Człowiek w badaniach geograficznych, red. W. Maik, K. Rembowska, A. Suliborski, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Gospodarki, s. 169–179.
Olech Barbara (1993), W pogoni za dalą (o dramatach Jerzego Szaniawskiego), w: Doświadczenie prowincji w literaturze polskiej w II poł. XIX i XX wieku, red. E. Paczoska, R. Chodźko, Białystok: Filia Uniwersytetu Warszawskiego, s. 52–63.
Rybicka Elżbieta (2014), Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich, Kraków: Universitas.
Sioma Radosław (2009), Niewinność i doświadczenie. O komediopisarstwie Jerzego Szaniawskiego, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Sławiński Janusz (1978), Przestrzeń w literaturze: elementarne rozróżnienia i wstępne oczywistości, w: Przestrzeń i literatura, red.M. Głowiński, A. Okopień-Sławińska, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, s. 9–22.
Szaniawski Jerzy (1958), Dramaty zebrane, t. 1–3, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Tuan Yi-Fu (1987), Przestrzeń i miejsce, przeł. A. Morawińska, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Faculty of Philology. University of Lodz https://orcid.org/0000-0002-7979-0441
License
Articles published on the platform of Białostockie Studia Literaturoznawcze are available under the license CC-BY-SA 4.0 (CC Attribution-ShareAlike 4.0).
All interested parties have access to the published articles under the following conditions:
1.They must acknowledge authorship, which means crediting the author, title, source, together with the disseminated work (including the hyperlinks to the original work and doi) as well as the same license under the same conditions.
2. Derivative works can be distributed only under the same license as the original work.
The University of Białystok retains the right to the entire journal (layout, graphic design, title, cover design, logo, etc.).
The author retains the property right but confers on the University of Białystok the right to use the work.
