Reflections on the Margins of the Monograph on the Life and Work of Aleksander Groza: On the Poems „Melancholia” and „Kniaźnin”
Abstract
The article compares two poems by Aleksander Groza, a representative of the “Ukrainian school” of Polish Romanticism, which has not yet been the subject of a thorough literary analysis. The first poem, Melancholia. The Mad Poet, is Groz’s debut publication that appeared in the Noworocznik litewski for the year 1831. The second one, Kniaźnin, was included in the first volume of his poetry collection (Poezje, Wilno 1836). The research for Aleksander Groza’s monograph has revealed some interesting interpretative and biographical facts related to these texts. Drawing from the methodology of comparative studies, biography, and intertextual analysis, the author succeeded in establishing the intertextual dependencies and discovered the sources of the poet's inspiration from German (J.W. Goethe), native Lithuanian (A. Mickiewicz), and local Ukrainian (J. M. Zaleski, A. Malczewski, M. Maksymowicz) literary circles.
Keywords:
“Ukrainian school” of Polish Romanticism, Aleksander Groza, Romantic poem, black Romanticism, UkraineReferences
Akt zgonu Aleksandra Grozy z dnia 22.10.1875 r., nr aktu 35, parafia Białopol rej. koziatyński, miejsc. Chałaimgródek, w: Centralne Państowe Historyczne Archiwum Ukrainy w Kijowie.
Aleksandrowska Elżbieta (1967–1968), Kniaźnin Franciszek Borgiasz, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 13, Wrocław–Warszawa–Kraków, s. 122–126.
Blombergowa Maria Magdalena (1992), Znaczenie Uniwersytetu w Dorpacie dla kultury i nauki polskiej (przed 1917 r.), „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica”, nr 17, s. 3–16.
Boruszkowska Iwona (2014), Źródła romantycznej fascynacji Ukrainą i zagadnienie szkoły ukraińskiej w romantyzmie polskim (debata o „szkołach poetyckich”), „Language and Literary Studies of Warsaw”, nr 4, s. 37–53.
Bracka Marija (2012), Kozak i Lach w twórczości Aleksandra Karola Grozy, w: Szkoła ukraińska w romantyzmie polskim. Szkice polsko-ukraińskie, red. S. Makowski, U. Makowska, M. Nesteruk, Warszawa: Nakładem Wydziału Filologicznego UW, s. 443–465.
Dmochowski Franciszek (1828), Wiadomość o życiu i pismach Franciszka Dionizego Kniaźnina, w: Dzieła Franciszka Dionizego Kniaźnina przez F.S. Dmochowskiego, t. 1, Warszawa, s. I–XXXVI.
Gnatˆuk Volodimir Mihajloviˇc (1928), Ukraïnsʹkii folʹklor upolʹsʹkih pererobkah (Oleksander G'roza), „Stattì j materìâlì z ìstorìì u'kraìnsʹkoì etnografiì”, nr 7, s. 146––167.
Goethe Johann Wolfgang, Torquatto Tasso, Liepzig 1790.
Grabowski Michał (1843), Korespondencja literacka, t. 2, Wilno.
Groza Aleksander (1831), Melancholia. Poemat, „Noworocznik litewski”, s. 103–123.
Groza Aleksander (1836), Poezje, Wilno.
Jaksa-Marcinkowski Antoni (1876), Aleksander Groza, „Kronika Rodzinna”, nr 1–2.
Janion Miaria (1960), Aleksander Groza, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 9, Wrocław: PAN, s. 31–32.
Jankowski Władysław (1904), Franciszek Dionizy Kniaźnin: szkic biograficzny, „Pamiętnik Literacki”, s. 360–377.
Kamionka-Straszakowa Janina (1983), Magiczne zwierciadło – ustęp z dziejów almanachów, w: J. Kamionka-Straszakowa, Błękitny kwiat. Almanach romantycznej poezji i prozy dla miłośników literatury na rok 1983, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Lul Marcin (2019), Powieść bez tytułu Józefa Ignacego Kraszewskiego jako „powieść uniwersytecka”, w: Romantyzm uniwersytecki: kulturotwórcza rola ośrodków akademickich w pierwszej połowie XIX wieku, red. E. Dąbrowicz. M. Lul, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, s. 243–256.
Nowak Alicja (2014), Polscy studenci na Uniwersytecie w Dorpacie w latach 1802–1918, „Miscellanea Historico-Archivistica”, t. XXI, s. 129–135.
Pszczołowska Lucyna (2012), O wierszu „słowika ukraińskiego”, w: Szkoła ukraińska w romantyzmie polskim. Szkice polsko-ukraińskie, red. S. Makowski, Warszawa: Nakładem Wydziału Filologicznego UW, s. 35–52.
Siemieński Lucjan (1859), Charakter poezji ukraińskiej i poemata Aleksandra Grozy, w: l. Siemieński, Kilka rysów z literatury i społeczeństwa od roku 1848–1858, Warszawa, t. 2.
Węgrzyn Iwona (2020), Kłopotliwe dziedzictwo sarmatyzmu. Romantyczni twórcy wobec postaci starosty kaniowskiego Mikołaja Bazylego Potockiego, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria”, nr 20, s. 166–191.
Wiktowska Alina (2003), Literatura romantyzmu, Warszawa: PWN.
Wóycicki Kazimierz Władysław (1865), Aleksander Groza, „Tygodnik Ilustrowany”, nr 306.
Zdziarski Stanisław (1901), Pierwiastek ludowy w poezji polskiej XIX wieku, Warszawa.
Zieliński Jan (2022), Poeta przed kompasem, „Załącznik Kulturoznawczy”, nr 9, s. 503–515.
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Articles published on the platform of Białostockie Studia Literaturoznawcze are available under the license CC-BY-SA 4.0 (CC Attribution-ShareAlike 4.0).
All interested parties have access to the published articles under the following conditions:
1.They must acknowledge authorship, which means crediting the author, title, source, together with the disseminated work (including the hyperlinks to the original work and doi) as well as the same license under the same conditions.
2. Derivative works can be distributed only under the same license as the original work.
The University of Białystok retains the right to the entire journal (layout, graphic design, title, cover design, logo, etc.).
The author retains the property right but confers on the University of Białystok the right to use the work.
