„Kantata anielska”, czyli polemiczny dialog Zawieyskiego z Andrzejewskim
Barbara Tyszkiewicz
Instytut Badań Literackich PANBarbara Tyszkiewicz, dr, zatrudniona w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, w Pracowni Dokumentacji Literatury Współczesnej. Współautorka słowników biobibliograficznych polskich pisarzy i badaczy literatury z XX i XXI wieku. Autorka artykułów poświęconych uwarunkowaniom, jakim podlegała literatura w okresie PRL-u, zwłaszcza zagadnieniom cenzury i autocenzury. Koncentrując się na problemach z zakresu życia i twórczości Jerzego Zawieyskiego, publikowała także teksty dotyczące innych pisarzy.
https://orcid.org/0000-0002-7214-2433
Abstrakt
The article addresses the polemic between two Polish writers Jerzy Andrzejewski and Jerzy Zawieyski, whose outlook was significantly affected by the war experience. When in 1945 Andrzejewski was influenced by Marxist ideology, Zawieyski turned to religion and gained recognition as a Catholic writer. The author of the article asserts that Andrzejewski’s Propozycje teraźniejszości (published after 1945) and Zawieyski’s Kantata anielska (1948) represent a literary polemic determined by its biographical and socio-political contexts.
Słowa kluczowe:
literature of Polish People’s Republic; cultural policy; literary polemics; biographical writingBibliografia
Andrzejewski Jerzy (1937, 1938), Ład serca. Powieść, „Prosto z mostu”, nr 46–57;
nr 1–21.
Andrzejewski Jerzy (1938), Ład serca. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze „Rój”.
Andrzejewski Jerzy (1945), O obronę człowieka, „Odrodzenie”, nr 38, s. 6.
Andrzejewski Jerzy (1945), Propozycje teraźniejszości, „Odrodzenie”, nr 45, s. 1, 2.
Andrzejewski Jerzy (1947), Zaraz po wojnie, „Odrodzenie”, nr 3–22.
Andrzejewski Jerzy (1948), Popiół i diament, Warszawa: Czytelnik.
Andrzejewski Jerzy (1956), Trzykrotnie nad „Lordem Jimem”, „Twórczość”, nr 2,
s. 147–159.
Andrzejewski Jerzy (2002), Miazga, oprac. A. Synoradzka-Demadre, Wrocław: Zakład
Narodowy im. Ossolińskich.
Baranowski Ludwik (1945), Katastrofizm Andrzejewskiego, „Dziś i Jutro”, nr 3, s. 3–4.
Bąk Wojciech (1945), Konie trojańskie, „Odra”, nr 8, s. 3.
Burek Tomasz (1970), Bruliony wielkich tematów, „Twórczość”, nr 3, s. 101–110.
Kott Jan (1945), Rozmowa, „Odrodzenie”, nr 36, s. 7.
Siedlecka Joanna (2015), Scheda po Jerzusiu; Zmiażdżyli go na miazgę, w: J. Siedlecka,
Biografie odtajnione. Z archiwów literackich bezpieki, Poznań: Wydawnictwo Zysk
i S-ka.
Solski Ludwik (Ludwik Napoleon Sosnowski) (1956), Wspomnienia 1. Na podstawie
rozmów napisał Alfred Woycicki, t. 2: 1899–1954, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Synoradzka Anna (1997), Andrzejewski, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Synoradzka-Demadre Anna (2016), Andrzejewski w poszukiwaniu ładu wewnętrznego
(1937), w: A. Synoradzka-Demadre, Jerzy Andrzejewski. Przyczynek do biografii
prywatnej, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, s. 82–90.
Tyszkiewicz Barbara (2014), Zaangażowanie, presja, cenzura. Z uwarunkowań literackiej
i politycznej działalności Jerzego Zawieyskiego po roku 1956, w: Sensus Catholicus.
Katolicy świeccy w Polsce Ludowej. Postawy – aktywność – myśl, red. R. Ptaszyński,
T. Sikorski, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 438–464.
Zawieyski Jerzy (1932), Gdzie jesteś, przyjacielu?... Warszawa: F. Hoesick.
Zawieyski Jerzy (1934), Daleko do rana, Warszawa: F. Hoesick.
Zawieyski Jerzy (1946), Droga do domu, Warszawa: Wydawnictwo E. Kuthan.
Zawieyski Jerzy (1948), Kantata anielska. List do Jerzego Andrzejewskiego i do „Katechumenów”,
„Tygodnik Powszechny”, nr 4, s. 1, 3.
Zawieyski Jerzy (1948), Zagadnienie literatury katolickiej, „Tygodnik Powszechny”,
nr 23, s. 1, 3–4.
Zawieyski Jerzy (1948), Zmierzch będzie jako południe, „Tygodnik Powszechny”, nr 42,
s. 1–2.
Zawieyski Jerzy (1960), Powrót Przełęckiego. Dalsze losy bohaterów komedii St. Żeromskiego
pt. „Uciekła mi przepióreczka..., Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Zawieyski Jerzy (1969), Korzenie, Warszawa: Czytelnik.
Zawieyski Jerzy (1971), Kantata anielska. List do Jerzego Andrzejewskiego i do „Katechumenów”,
w: J. Zawieyski, Droga katechumena, Warszawa 1971, s. 3–15.
Zawieyski Jerzy (1971), Zagadnienie literatury katolickiej, w tegoż: Droga katechumena,
wyb. J. Smosarski, S. Trębaczkiewicz, Warszawa: Biblioteka Więzi; Kraków:
„Znak”, s. 128–151.
Zawieyski Jerzy (2011), Dzienniki, t. 1, Wybór z lat 1955–1959, wyb. i oprac., red.
A. Knyt, współpraca M. Czoch, Warszawa: Ośrodek Karta; Dom Spotkań z Historią.
Zawieyski Jerzy (2012), Dzienniki, t. 2, Wybór z lat 1960–1969, wyb. i oprac., red.
A. Knyt, współpraca M. Czoch, Warszawa: Ośrodek Karta; Instytut Pamięci
Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu.
Żółkiewski Stefan (1945), Głos marksisty, „Odrodzenie”, nr 51, s. 1.
Instytut Badań Literackich PAN
Barbara Tyszkiewicz, dr, zatrudniona w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, w Pracowni Dokumentacji Literatury Współczesnej. Współautorka słowników biobibliograficznych polskich pisarzy i badaczy literatury z XX i XXI wieku. Autorka artykułów poświęconych uwarunkowaniom, jakim podlegała literatura w okresie PRL-u, zwłaszcza zagadnieniom cenzury i autocenzury. Koncentrując się na problemach z zakresu życia i twórczości Jerzego Zawieyskiego, publikowała także teksty dotyczące innych pisarzy.
https://orcid.org/0000-0002-7214-2433Licencja
Artykuły opublikowane w czasopiśmie "Białostockie Studia Literaturoznawcze" na platformie należącej do Uniwersytetu w Białymstoku są udostępniane na licencji CC-BY-SA 4.0 (Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
1) uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji na tych samych warunkach, 2) wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej do tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny.
Uniwersytet w Białymstoku zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi w Białymstoku na wykorzystanie dzieła.
