Od reminiscencji do antecedencji – Kostomarov, Reymont i Orwell. Rekonesans
Abstrakt
Bunt (1924) Władysława Stanisława Reymonta oraz Folwark zwierzęcy (1946) George’a Orwella wykazują wiele zbieżności wynikających prawdopodobnie ze wspólnej proweniencji obu utworów, której upatrywać można w dziele Skotskoj bunt (1879) ukraińskiego pisarza Nikołaja Kostomarova. Utwory te wyzyskują alegorię w konstrukcji dystopijnych światów zamieszkałych przez zbuntowane przeciwko ludziom zwierzęta. Łączy je wiele motywów, postaci i schematów fabularnych, w tym najważniejszy z nich: chęć obalenia hegemonii człowieka, która obraca się przeciwko zantropomorfizowanym bohaterom. Teksty także znacząco się od siebie różnią okolicznościami powstania, źródłem transferu wyobrażeniowego, użytą symboliką czy wreszcie celem zwierzęcej rewolucji. Artykuł ma na celu rekonesans antecedencji i interferencji, jakie zachodzą pomiędzy omawianymi utworami.
Słowa kluczowe:
rewolucja, bunt, komunizm, antropomorfizacja, zwierzęta, WschódBibliografia
Barnett Anthony (1967), Gatunek homo sapiens: biologia człowieka, przeł. S. Liszewska, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bradford Richard (2022), Orwell. Człowiek naszych czasów, przeł. A. Żak, Warszawa: Znak Koncept.
Dobrowolska Danuta (2001), O literaturze XX wieku. Szkice i recenzje, Kielce: Szumacher.
Kochanowski Marek (2016), Dialektyka fantastyki i religii. O „Buncie” Władysława Stanisława Reymonta, w: M. Kochanowski, Modernizm mniej znany. Studia i szkice o literaturze, Białystok: Prymat, s. 33–49.
Kopaliński Władysław (2012), hasło: Owca, w: W. Kopaliński, Słownik symboli, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm, s. 291–294.
Kostomarov Nikołaj (1917), Skotskoj bunt, „Niwa”, tom 48, nr 34–37, s. 546–553.
Mokry Włodzimierz (1996), Literatura i myśl filozoficzno-religijna ukraińskiego romantyzmu: Szewczenko, Kostamarov, Szaszkiewicz, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Nycz Ryszard (1974), Dwa pejzaże Reymonta, „Pamiętnik Literacki”, z. 3, s. 65–81.
Orwell George (2021), Wolność prasy, w: G. Orwell, Folwark zwierzęcy, przeł. B. Zborski, Warszawa: Muza.
Orwell George (2021), Folwark zwierzęcy. Opowiastka, przeł. S. Żuchowski, Warszawa: W.A.B.
Polakowska Anna (1978), hasło: Reymont Władysław Stanisław, w: Bibliografia literatury polskiej „Nowy Korbut”, t. 15, red. Z. Szweykowski, J. Maciejewski, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, s. 370–417.
Reed John (2015), Revisionist History, „Harper’s Magazine”, no. 12, https://harpers.org/2015/12/revisionist-history/.
Reymont Władysław Stanisław (1924), Bunt, Warszawa: Gebethner i Wolff.
Smoljanskaja Aleksandra (2017), Nieantropomorficzny obraz społeczeństwa w literaturze: „Homonimia testu”, Petersburg: Petersburski Uniwersytet Państwowy.
Żuchowski Szymon (2021), Od tłumacza, w: G. Orwell, Folwark zwierzęcy. Opowiastka, przeł. S. Żuchowski, Warszawa: W.A.B.
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Artykuły opublikowane w czasopiśmie "Białostockie Studia Literaturoznawcze" na platformie należącej do Uniwersytetu w Białymstoku są udostępniane na licencji CC-BY-SA 4.0 (Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
1) uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji na tych samych warunkach, 2) wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej do tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny.
Uniwersytet w Białymstoku zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi w Białymstoku na wykorzystanie dzieła.
