Wieloaspektowość międzyjęzykowej ekwiwalencji stałych połączeń wyrazowych a ujęcie onomazjologiczne na przykładzie frazeologizmów typu tęga głowa
Joanna Szerszunowicz
Uniwersytet w BiałymstokuAbstrakt
The aim of this paper is to discuss the usefulness and reliability of the onomasiological approach in the cross-linguistic analysis of fixed multiword expressions based on the example of Polish phrases coined according to the model: ADJECTIVENOM FEM SING + GŁOWA ‘HEAD’ and their English and Italian counterparts. The three corpora are constituted by expressions registered in general and phraseological dictionaries of the respective languages to ensure that the units belong to the canon of Polish, English and Italian phraseological stock. The analysis of units collected for the purpose of the study clearly shows that in order to determine the true picture of cross-linguistic equivalence, the study should be focused on semantics of analysed phrases. Furthermore, the formal aspectmay be of minor significance in some cases due to the similarity of imagery of a source language idiom and the target language lexical item. On the other hand, stylistic value may have a great impact on the relation of cross-linguistic correspondence of the analysed units.Słowa kluczowe:
contrastive analysis, cross-linguistic equivalence, phraseological unitBibliografia
DC – Tiberi P., 2012, Dizionario delle colocazioni. Le combinazioni delle parole in italiano, Bologna.
DCCI – Dizionario Combinatorio Compatto Italiano, 2012, a c. di V. Lo Cascio, Amsterdam–Philadelphia.
DCL – Dizionario delle Combinazioni Lessicali, 2009, a c. di F. Urzì, Lusemburgo.
DeM – Il dizionario della lingua italiana, 2000, a c. di T. De Mauro, Milano.
DO – Devoto G., Oli G. C., 2001, Il dizionario della lingua italiana, Firenze.
LCD – Longman Collocation Dictionary and Thresaurus, 2013, ed. M. Mayor, Harlow.
MCD – Macmillan Collocation Dictionary, 2010, ed. M. Rundell, Oxford.
MED – Macmillan English Dictionary for Advanced Learners, 2002, ed. M Mayor, Oxford.
MEP – Mała encyklopedia przekładoznawstwa, 2000, red. U. Dąbska-Prokop, Częstochowa.
OCD – Oxford Collocations Dictionary for Students of English, 2002, eds J. Crowther, S. Dignen, D. Lea, Oxford.
PSPW – Meisels W., 1996, Podręczny słownik polsko-włoski. Dizionario pratico polacco-italiano, t. 1–2, Warszawa.
TTT – Tezaurus terminologii translatorycznej, 1993, red. J. Lukszyn, Warszawa.
USJP – Uniwersalny słownik języka polskiego, 2003, red. S. Dubisz, t. 1–4, Warszawa.
WSFJP – M¨uldner-Nieckowski P., 2003, Wielki słownik frazeologiczny języka polskiego, Warszawa.
WSPA – Wielki słownik polsko-angielski PWN-OXFORD, 2004, red. J. Linde-Usiekniewicz, Warszawa.
Andrejewicz U., 2015, Koń się śmieje, czyli czy istnieją błędy frazeologiczne?, „Poradnik Językowy” 7, s. 44–50.
Białek E., 2009, Kolokacja w przekładzie. Studium rosyjsko-polskie, Lublin.
Burger H., 2010, Phraseologie. Eine Einführung am Beispiel des Deutschen, Berlin.
Chlebda W., 2003, Elementy frazematyki. Wprowadzenie do frazeologii nadawcy, Opole.
Colson J.-P., 2008, Cross-linguistic phraseological studies. An overview, w: Phraseology. An interdiciplinary perspective, eds S. Granger, F. Meunier, Amsterdam–Philadelphia, s. 191–206.
Dobrovol’skij D., Piirainen E., 2005, Figurative Language: Cross-Cultural and Cross-Linguistic Perspectives, Amsterdam.
Dobrovol’skij D., 2011, Cross-linguistic equivalence of idioms: Does it really exist?, w: Linguo-Cultural Competence and Phraseological Motivation, ed. A Pamies, D. Dobrovol’skij, Baltmannsweiler, s. 7–24.
Fiedler S., 2007, English Phraseology. A Coursebook, T¨ubingen.
Gläser R., 1998, The Stylistic Potential of Phraseological Units in the Light of Genre Analysis, w: Phraseology. Theory, Analysis, and Applications, ed. A. P. Cowie, Oxford, s. 125–143.
Ishida P., 2008, Contrastive idiom analysis: The case of Japanese and English idioms of anger, w: Phraseology. An interdiciplinary perspective, eds S. Granger, F. Meunier, Amsterdam–Philadelphia, s. 275–291.
Kim-Werner S., 1998, Zur Beschreibung von Phraseologismen unter zweisprachigem lexikographischem Aspekt am Beispiel der somatischen Phraseologismen im Deutschen und ihren koreanischen Entsprechungen, w: “Das geht auf keine Kuhhaut” – Arbeitsfelder der Phraseologie, Hrsg. D. Hartmann, Bochum, s. 149–167.
Koike K., 2001, Colocaciones léxicas en el español actual: estudio formal y léxicas-semántico, Alcalá.
Konecny Ch., 2010, Kollokationen. Versuch einer semantischer-begrifflichen Annäherung und Klassifizierung anhand italianischer, Berlin–New York.
Lewicki A. M., Pajdzińska A., 2001, Frazeologia, w: Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin, s. 315–333.
Marcjanik M., 1984, Idiomatyczne związki frazeologiczne w języku rosyjskim i polskim, „Studia i Materiały”, t. XIII, Filologia Polska 4, s. 187–198.
Michow E., 2013, Studia nad frazeologią somatyczną języka polskiego i bułgarskiego, Kielce.
Nowowiejski B., 2009, Współczesna frazeologia sportowa z perspektywy leksykograficznej, w: Intercontinental Dialogue on Phraseology 1: Research on Phraseology in Europe and Asia: Focal Issues of Phraseological Studies, eds J. Szerszunowicz, B. Nowowiejski, K. Yagi, T. Kanzaki, Białystok, s. 129–152.
Oleśkiewicz A., 2007, Europa języków. Związki frazeologiczne o proweniencji biblijnej i antycznej w europejskiej wspólnocie językowej, Kraków.
Pajdzińska A., 1990, Antropocentryzm frazeologii potocznej, „Etnolingwistyka”, nr 3, s. 59–71.
Pawley A., 2007, Developments in the study of formulaic language since 1970: A personal view, w: Phraseology and Culture in English, ed. P. Skandera, Berlin–New York, s. 3–45.
Piirainen E., 2012, Widespread idioms in Europe and Beyond: Toward a Lexicon of Common Figurative Units, New York.
Puda-Blokesz M., 2014, Mitologizmy frazeologiczne w języku polskim (na materiale leksykografii XX i XXI wieku), Kraków.
Sitarski A., 2016, Paradygmat antropocentryczny jako kategoria lingwistyczna, „Studia Rossica Posananiensia”, t. XLI, s. 419–425.
Szerszunowicz J., 2014, Frazeologizmy z komponentami z dziedziny muzyki w ujęciu kontrastywnym (na materiale języków polskiego, angielskiego i włoskiego), w: Frazeologickè štùdie VI: Hudobnè motìvy vo frazeológii, ed. M. Dobrìkovà, Bratislava, 295–305.
Tabakowska E., 2001, Językoznawstwo kognitywne a poetyka przekładu, Kraków.
Tyrpa A., 2005, Frazeologia somatyczna. Związki frazeologiczne o znaczeniach motywowanych cechami części ciała w gwarach polskich, Łask.
Weng J., 1991, Der Mensch und sein Körper in deutschen und chinesischen Phraseologismen, w: Akten des VIII. Internationalen Germanisten-Kongresses Tokyo 1990. Begegnungen mit dem „Fremden”. Grenzen – Traditionen – Vergleiche, Bd. 4, München, s. 380–388.
Zaręba L., 1978, Nazwy zwierząt w idiomatyce francuskiej i polskiej. Studium porównawcze, „Języki Obce w Szkole”, z. 1, s. 47–51.
Zaręba L., 1981, Nazwy kolorów w polskich i francuskich związkach frazeologicznych. Studium porównawcze, „Języki Obce w Szkole”, z. 5, s. 303–307.
Zaręba L., 1982, Liczby w polskich i francuskich związkach frazeologicznych. Studium porównawcze, „Języki Obce w Szkole”, z. 10, s. 690–707.
Zouogbo J.-P., 2003, Somatische Sprichwörter aus dem Bété im Vergleich mit dem Deutschen und Französischen, w: Flut von Texten – Vielfalt der Kulturen. Ascona 2001 zur Methodologie und Kulturspezifik der Phraseologie, Hrsg. H. Burger, A. Häcki Buhofer, G. Gréciano, Baltmannsweiler, s. 289–302.
Горды М., 2010, Соматическая фразеология современных русского и польского языков, Щецин.
Uniwersytet w Białymstoku
