Животные – участники чудес в житиях святых
Olga Anchimiuk
Uniwersytet w BiałymstokuAbstract
Статья посвящена исследованию изображения животных в житиях святых-отшельников, а именно – животных, являющихся участниками чудес. Жития святых – одна из художественных форм повествований о животных, наряду с мифами о птицах и зверях, сказками о животных-хитрецах, нравоучительными баснями, средневековыми бестиариями, әпическими поәмами и сатирическими повестями о царстве животных. Установлено, что изображаемые в житиях святых животные являются важнейшим средством изображения чудесных явлений, происходящих со святым. В силу отшельнического образа жизни святых животные становятся своего рода социумом святого, участниками, иногда причиной или поводом совершения чуда, а также своего рода катализатором проявлений святости.Schlagworte:
жития святых, животные, гипонимы, гиперонимыLiteraturhinweise
AGM – Atlas gwar mazowieckich, 1971–1992, t. I, opr. H. Horodyska-Gadkowska, A. Strzyżewska-Zaremba, t. II–X, opr. A. Kowalska, A. Strzyżewska-Zaremba, Wrocław.
Bańkowski SE – Bańkowski A., Etymologiczny słownik języka polskiego, I–III, Warszawa 2000, Częstochowa 2014.
Brückner SE – A. Brückner, 1957, Słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa.
Buczyński M., 1993, Gwara wsi Huszcza w województwie bialskopodlaskim – mieszana czy przejściowa?, [w:] Gwary mieszane i przejściowe na terenach słowiańskich, pod red. S. Warchoła, Rozprawy Slawistyczne 6, Lublin, s. 21–30.
Czyżewski F., 1986, Zapożyczenia ukraińskie w gwarach b. powiatu włodawskiego, [w:] Studia nad polszczyzną kresową. t. IV, pod red. Janusza Riegera i Wiaczesława Werenicza, Wrocław, s. 81–107.
ESUM – Етимологiчний словник украïıнськоï мови, 1982–2012, ред. О. С. Мельничук, I–VI, Киïв.
Hrinč – Грiнченко Б., Словарь украïнськоï мови, I–IV, Киïв 1907–1909.
Kłosy 1877 – Gloger Z., Zwyczaje zapustne, 1877, nr 607, s. 103, przypis od redakcji (P.R.) do wyrazu reczuch.
Linde M.S.B., 1854–1860, Słownik języka polskiego, I–VI, Lwów, wyd. 3. fotooffsetowe, Warszawa 1951.
Markowski A., 1994, Kuchnia w języku, czyli o nazwach produktów kulinarnych, [w:] Wokół stołu i kuchni, wybór i opracowanie M. Łozińska i J. Łoziński, Warszawa, s. 129–141.
Mrongowiusz Ch.C., 1835, Dokładny słownik polsko-niemiecki krytycznie wypracowany. Ausführliches polnisch-deutsches Wörterbuch kritisch bearbeitet, Królewiec.
Olma 2013 – Olma M., Rocznik Przemyski, t. 49, 2013, z. 2. Literatura I. Język, http://www.tpn.pbp.webd.pl/rocz/rp492013/rp492013lit.pdf, dostęp 12.07.2015 r.
PF I – Malinowski L., 1885, Studyja nad etymologią ludową, „Prace Filologiczne”, t. 1, Warszawa, s. 134–158.
PF IV – Gloger Z., 1893, Słownik gwary ludowej w Tykocińskim, „Prace Filologiczne”, t. IV, Warszawa, s. 795–904.
SGPA – Słownik gwar polskich, 1977–, opr. przez Zakład Dialektologii Polskiej Instytutu Języka Polskiego PAN w Krakowie pod kier. M. Karasia, od t. II pod kier. J. Reichana, od t. VI pod kier. J. Okoniowej, Wrocław, też kartoteka SGPA.
SGPK – Karłowicz J., 1900–1911, Słownik gwar polskich, I–VI, Kraków.
SJPD – Słownik języka polskiego, 1958–1969, pod red. W. Doroszewskiego, I–XI, Warszawa.
SWar – Słownik języka polskiego, 1908–1927, ułożony pod red. J. Karłowicza, A. Kryńskiego, W. Niedźwiedzkiego, I–VIII, Warszawa (tzw. Słownik warszawski).
SWil – Słownik języka polskiego, 1861, wypracowany przez A. Zdanowicza, M. Bohusza Szyszkę i innych, t. 1–2, Wilno.
USJP – Uniwersalny słownik języka polskiego, 2003, pod red. S. Dubisza, I–IV, Warszawa.
ZWAK – B. Gustawicz, 1882, Podania, przesądy, gadki i nazwy ludowe w dziedzinie przyrody (część druga), [w:] Zbiór wiadomości do antropologii krajowej, t. 6, Kraków, s. 201–317.
